Câu hỏi: Năm 1989, ông An và bà Ba kết hôn với nhau, sau đó ông bà sinh được ba người con là Chinh (sinh năm 1990), Dung (sinh năm 1992), Giang (sinh năm 1994). Năm 2004, ông An ly thân với bà Ba và sau đó chung sống như vợ chồng với bà Hòa. Hai người có hai người con chung là Minh sinh năm 2005 và Nam sinh năm 2007. Năm 2016, ông An viết di chúc để lại cho bà Hòa ½ di sản, bà Ba ¼ di sản. Năm 2017, ông An chết. Tài sản chung giữa ông An và bà Ba là 600 triệu, ông An và bà Hòa có tài sản chung là 800 triệu. Biết rằng, khi còn sống, ông An nợ ông Hưng 100 triệu đồng, tiền mai táng phí của ông An hết 20 triệu đồng. Xin luật sư hãy xác định thời điểm mở thừa kế và phân chia di sản thừa kế của ông A.

Luật sư trả lời:

Theo thông tin bạn cung cấp và theo Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật quy định về thời điểm mở thừa kế và phân chia di sản thừa kế, chúng tôi tư vấn như sau:

1. Xác định thời điểm mở thừa kế:

Thời điểm mở thừa kế là thời điểm phát sinh quan hệ thừa kế. Theo quy định tại khoản 1 Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết.

2. Việc phân chia tài sản của ông A như thế nào:

- Xác định tài sản của ông An:

+ Tài sản chung với bà Ba vì ông An và bà Ba sống ly thân nhưng về pháp lý thì quan hệ hôn nhân này vẫn còn tồn tại. Tài sản chung 600 triệu đồng của ông bà được chia đôi. Tài sản của ông An 300 triệu đồng.

+ Tài sản chung với bà Hòa (nếu tài sản chung là tiền thì không được gọi là tài chung vì ông An và bà Hòa không có đăng ký kết hôn). Giả sử tài sản chung của ông An và bà Hòa là bất động sản có giá trị là 800 triệu đồng, công sức và tiền bạc đóng góp vào bất động sản mua chung là như nhau thì giá trị tài sản của ông An là 400 triệu đồng và được xác định tương ứng bằng tiền.

Như vậy, có thể xác định di sản của ông An để lại là: 300 triệu đồng + 400 triệu đồng - (100 triệu đồng – 20 triệu đồng) = 580 triệu đồng.

- Phân chia di sản ông An để lại:

+ Những người được thừa kế không theo Di chúc. Do ông An có để lại Di chúc cho bà Ba (vợ ông An) là ¼ di sản, bà Hòa (người sống chung như vợ chồng với ông An) là ½ di sản, nên trong trường hợp này cần xem xét đến những người được thừa kế không theo di chúc theo điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, gồm có cha mẹ ông An, vợ ông An, những người con chưa thành niên và những người con đã thành niên của ông An mà không có khả năng lao động. Theo nội dung trình bày của bạn, chúng tôi hiểu rằng cha mẹ của ông An đã chết, vợ ông An là bà Ba, các con đã thành niên đều có khả năng lao động và tính đến thời điểm thấng năm 2021 thì các con chưa thành niên của ông An là Minh sinh năm 2005 và Nam sinh năm 2007. Như vậy có 3 người được thừa kế không phụ thuộc vào di chúc sẽ được hưởng ít nhất 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật. Trong trường hợp này có 6 suất thừa kế theo pháp luật gồm bà Ba và 5 người con của ông An.

+ Một suất thừa kế theo pháp luật có giá trị là: 96.6 triệu

+ 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật là: 64,4 triệu

         Vậy cháu Minh và cháu Nam được hưởng 64,4 triệu đồng/người x 2 = 128,8 triệu đồng.

         Riêng bà Ba được hưởng ¼ di sản có giá trị cao hơn 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật nên không tính thêm.

+ Phần di sản còn lại để phân chia theo di chúc là: 580 triệu – (128.8 triệu – 100 triệu – 20 triệu) = 331,2 triệu đồng.

- Chia theo di chúc: 331.2 triệu đồng.

+  Bà Hòa được hưởng:  ½ của 331,2 triệu là 165,6 triệu đồng.

+  Bà Ba được hưởng:  ¼ của 331,2 triệu là  82,8 triệu đồng.

- Phần di sản còn lại để phân chia theo pháp luật là:

Tài sản của ông An còn lại sau khi chia theo di chúc là: 82,8 triệu đồng chia cho hàng thừa kế thứ nhất có 6 người, mỗi người được hưởng 13,8 triệu đồng, gồm những người sau:bà Ba,ông Chinh, bà Dung, ông Giang, cháu Minh, Cháu Nam.

Để thực hiện việc thừa hưởng di sàn này, bạn làm Tờ tường trình quan hệ nhân thân của bà Nội và Ba của bạn; rồi nộp hồ sơ khai nhân Di sản thừa kế theo di chúc tại Văn phòng Công chứng gồm Di chúc, Tờ tường trình quan hệ nhân thân, giấy tờ nhà đất, giấy tờ nhân thân có liên quan đến gia đình từ bà Nội của bạn trở xuống. Sau khi được niêm yết 15 ngày và ký công chứng thì thực hiện thủ tục nộp thuế tại Chi cục thuế và đăng bộ cập nhật Giấy chứng nhận chủ quyền nhà đất sang tên những người thừa kế tại Văn phòng đăng ký đất đai.

Trên đây là một số ý kiến của chúng tôi trên cơ sở quy định pháp luật hiện hành có liên quan và trên cơ sở kinh nghiệm của chúng tôi về vấn đề bạn yêu cầu có ý kiến. Nếu có điều gì chưa rõ bạn có thể liên hệ Luật sư Đoàn Văn Nên, điện thoại: 0903328166 để được tư vấn thêm.

Trân trọng./.

Luật Sư Nguyễn Thái Hưng

Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn hoàn toàn miễn phí

(028) 37 55 3385

Hotline: 0903 328 166 Luật sư Đoàn Văn Nên